Hopelijk weet je dat koelen de allerbelangrijkste eerste handeling is wanneer je een brandwond hebt opgelopen. Zo niet, dan weet je dat nu. Er is een handig gezegde dat het makkelijk maakt om dit te onthouden: eerst water, de rest komt later. Koelen is essentieel omdat dit zorgt dat de huid minder verbrandt. Koel je niet, dan kan de verbranding doorzetten en nog meer schade aanrichten. Bovendien zorgt koeling voor verlichting.
Hoe lang moet je een brandwond koelen?
De volgende vraag is natuurlijk: hoe lang moet je een brandwond koelen. Het liefst zo lang mogelijk. Maar ja, wat is lang genoeg? Laten we voorop stellen dat je in principe niet te veel of te lang kunt koelen. Je kunt beter voor je gevoel te lang koelen dan een risico nemen en te kort koelen.
Er is wel iets waar je op moet letten, en dat is de temperatuur van het water. Als je een brandwond oploopt, kan de verleiding groot zijn om te koelen met ijskoud water. Dat lijkt misschien meer verlichting te brengen, maar kan juist zorgen voor meer pijn. Bovendien zorgt kou ervoor dat bloedvaten, haarvaten en poriën samen gaan trekken waardoor het lastiger wordt om dieper gelegen weefsel te koelen. Gebruik daarom lauw water.
Dan de tijd: wat is lang genoeg? Hoe lang je een brandwond moet koelen, hangt af van de ernst. Het advies is om sowieso tien minuten te koelen. Dat lijkt misschien erg lang. Onthoud dit voor jezelf ook: wanneer je goed koelt, koel je gevoelsmatig te lang. Dat is prima. Je wilt er namelijk voor zorgen dat de verbranding helemaal stopt. Zie het een beetje als het blussen van een brand. Daar blijf je ook nog even nablussen als je geen vlammen meer ziet. Zo ben je er zeker van dat het vuur niet meer oplaait. Stop niet direct met koelen wanneer je denkt dat de pijn wel meevalt: liever overvloedig dan te weinig.
Wanneer moet je stoppen met koelen?
Bij lichte eerstegraads brandwonden kun je na een minuut of tien stoppen met koelen. Heb je een zwaardere tweedegraads brandwond opgelopen, blijf dan een minuut of twintig koelen. Als je het niet vertrouwt, kun je altijd de huisarts of huisartsenpost bellen voor advies. Heb je een zware (derdegraads) brandwond opgelopen, of een tweedegraads brandwond met extreem veel pijn? Bel dan 112 en blijf koelen totdat de hulpdiensten er zijn.
Waarmee moet je koelen?
Koel altijd met water. Is er geen water voorhanden, gebruik dan burncare producten. Koel niet met iets anders. Dit kan zorgen voor infecties. Is de kleding aan de wond verkleefd, koel dan inclusief kleding. Probeer bij twijfel sowieso geen kleding los te krijgen, maar maak deze ook nat. Zelfs koelen met iets anders dan kraanwater is beter dan helemaal niets. Desnoods gebruik je slootwater.