Hoe voorkom je blijvende gehoorschade?
Slechthorendheid als gevolg van geluid op de werkvloer of bij te harde muziek is een veelvoorkomend issue. Vooral in fabrieken, de bouw, in het transport en bij muziekfestivals, zijn geluidsniveaus vaak nog ronduit onveilig. Er zijn veel klussen waarbij teveel geluid wordt geproduceerd, het is daarom goed om hier maatregelen voor te treffen. Goede bescherming tegen te hoge geluidswaardes is nodig om slechthorendheid te voorkomen. Op 3 maart staat de Dag van het Gehoor in het teken van gehoorschade, preventie en bewustwording.
Waarom heb je gehoorbescherming nodig?
Korte periodes van werkzaamheden in een lawaaierige omgeving kunnen al uitmonden in tijdelijke gehoorvermindering, oorsuizen of het waarnemen van een pieptoon. Bij langdurige blootstelling neemt het risico toe op blijvend gehoorverlies. Dit kan in slaapstoornissen, concentratieproblemen en verminderde sociale deelname resulteren. Daarnaast neemt het risico op ongevallen toe omdat bijvoorbeeld in het verkeer waarschuwingssignalen onvoldoende worden gehoord.
Wanneer moet je gehoorbescherming dragen?
Voor gehoorschade preventie zijn maatregelen om het geluid bij de bron te verminderen het beste. Denk o.a. aan de inzet van stillere machines. Als dit onvoldoende is, zijn collectieve maatregelen nodig, zoals het isoleren van schadelijke geluidsbronnen. Als dat niet genoeg is, zijn op de werkvloer Arbo maatregelen vereist. Mocht ook dit nog onvoldoende zijn dan dient gehoorbescherming gebruikt worden.
Bij welk geluidsniveau is gehoorbescherming verplicht?
Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Om met een verschillende gevoeligheid van het oor voor diverse frequenties rekening te houden, wordt de belasting van geluid op het oor ook gemeten met een zogenoemde A-filter. De eenheid van het geluidsniveau wordt dan uitgedrukt in dB(A).
Bron:bouwtotaal
Tips om gehoorschade te voorkomen
1. zet je radio of TV niet te luid
Hoe weet je dat het volume niet te hoog staat? Als iedereen in je buurt je nog verstaat zonder dat je je stem hiervoor moet verheffen, zit je doorgaans goed.
2. hou voldoende afstand van de geluidsbron
Hoe dichter je je bij een geluidsbron bevindt, hoe schadelijker het lawaai voor je gehoor. Ga daarom nooit te dicht bij een geluidsbron zoals een radio, luidspreker of box staan en houd zeker een afstand van 2 meter. Bij grotere events of festivals is het ook aangewezen je regelmatig te verplaatsen, waardoor je telkens de afstand tot de geluidsbron wijzigt.
3. kies voor kwalitatieve gehoorbescherming
Zeker als je een regelmatige concertbezoeker bent of vaak met lawaaierige machines moet werken, gaan je oren je dankbaar zijn voor oordoppen.
4. vermijd lawaaierige plaatsen
Probeer zoveel mogelijk plekken met veel lawaai te vermijden. Lukt dit lastig ? Zorg er dan voor dat je oren beschermd zijn met oordoppen.
5. geef je gehoor tijdig rust
Ook je oren hebben baat bij rust. Zorg er dus voor dat je ze minstens 24 uur rust gunt nadat je aan lawaai bent blootgesteld. Ga dan geen muziek beluisteren of plaatsen bezoeken met veel lawaai. Op festivals waar je misschien meerdere dagen vertoeft kan het helpen om geregeld een rustigere plek op te zoeken in combinatie met het gebruiken van oordoppen.
6. investeer in een goede hoofdtelefoon
Klassieke audio oor speakers of oortjes zitten erg dicht bij je trommelvlies, waardoor je gehoor sneller beschadigd raakt. Zet het volume ook niet hoger dan 60% van het maximumvolume en luister niet langer dan een uur aan een stuk.
7. wees extra alert tijdens je zwangerschap
Tijdens je zwangerschap moet je niet enkel je eigen gehoor beschermen, maar ook dat van je ongeboren baby. Je buik en vruchtwater dempen namelijk slechts 5 decibel, terwijl je op een concert makkelijk aan 100 decibel blootgesteld wordt. Voor het gehoor van je baby die zich nog volop aan het ontwikkelen is kan die overdaad aan decibels schadelijk zijn.
8. roken kan gehoorschade verergeren
Je zou er misschien niet meteen aan denken, maar roken kan gevolgen hebben voor je gehoor. Roken tast namelijk je bloedvaten aan, waardoor je een slechtere doorbloeding krijgt. Dit kan dan weer de last die je hebt door lawaaischade verergeren of op termijn in slechter kunnen horen opleveren .
9. wees alert voor de waarschuwingssignalen
Heb je langer dan 24 uur last van gehoorverlies, oorsuizen of fluittonen? Raadpleeg dan meteen een neus-, keel- en oorarts. Wacht niet te lang om medische hulp te zoeken: als je te lang wacht bestaat het gevaar dat therapie en medicatie je al geen hulp meer kunnen bieden
Arbowet en gehoorschade
Hierin wordt 80 dB(A) beschouwd als veilige grenswaarde voor geluid. De vuistregel hierbij: als je op 1 meter afstand een spreker niet meer kunt verstaan, ligt het geluid waarschijnlijk boven de 80 dB(A). Risico op blijvende gehoorschade begint bij een dagelijkse blootstelling aan geluid boven de 80 dB(A). Werkgevers zijn dan ook wettelijk verplicht om (gehoor)schade bij personeel te voorkomen.
Decibel impact tabel:
| Decibel | Geluid | Gehoorschade |
|---|---|---|
| 120 DB(A) | Housefeest, discotheek, festival, koptelefoon/oortjes | Direct |
| 110 DB(A) | Housefeest, discotheek, festival, koptelefoon/oortjes | Direct |
| 98 DB(A) | Discotheek, festival, koptelefoon/oortjes | Na 7 minuten |
| 95 DB(A) | Discotheek, festival, koptelefoon/oortjes | Na 15 minuten |
| 92 DB(A) | Discotheek, koptelefoon/oortjes, hard geschreeuw | Na 30 minuten |
| 89 DB(A) | Zware vrachtwagen | Na 1 uur |
| 86 DB(A) | Voortrazende trein | Na 2 uur |
| 83 DB(A) | Verkeerslawaai | Na 4 uur |
| 80 DB(A) | Stadslawaai | Na 8 uur |
| 77 DB(A) | Luidruchtig gesprek | Geen |
De wet kent de volgende regels over geluid:
- Bij dagelijkse blootstelling aan een dosis boven de 80 dB(A) moet de werkgever gehoorbeschermers beschikbaar stellen.
- Bij dagelijkse blootstelling aan een dosis boven de 85 dB(A) zijn werknemers verplicht om gehoorbeschermers te dragen. Bovendien dient een Plan van Aanpak te worden gemaakt.
- Als de grenswaarde van 87 dB(A) wordt overschreden (gemeten in het oor, dus rekening houdend met de gehoorbeschermers), moet er direct voor gezorgd worden dat het geluid onder deze grenswaarde wordt gebracht.
- Werkgevers moeten hun personeel voldoende voorlichten over de gevaren van geluid.
- Werknemers hebben recht op een gehoortest om vast te stellen dat de getroffen maatregelen effectief zijn.
Dagelijkse dosis geluid
Bij het bepalen van de dagelijkse dosis geluid gaat de wet uit van een werkdag met 8 uur per dag. De belasting als gevolg van geluid valt terug te dringen door werknemers minder lang bloot te stellen aan geluid. Je kunt al problemen met je oren krijgen als je 8 uur per dag wordt blootgesteld aan 80 dB(A). Dit is voor de duidelijkheid al het geval bij stadsgeluid. Deze belasting heb je dan ook dikwijls niet in de gaten. Bij een kleine toename van 3 db(A) is de maximaal belastbare tijd opeens nog maar 4 uur. Bij heel hard geluid heb je al direct gehoorschade. Er is een arbeidsomstandighedenwet die dit vastlegt.
Geluidsniveau meten
Een normaal gesprek heeft een geluidsniveau van ongeveer 60 dB(A). Als je binnen een straal van een meter niet verstaanbaar kunt zijn zonder stemverheffing, bestaat er kans op lawaaidoofheid. Het exacte geluidsniveau kan gemeten worden met behulp van een decibelmeter.
Dempingswaarde
Gehoorbescherming op de werkvloer moet het geluid dempen tot onder de grens van 80 dB(A). Meestal wordt gestreefd naar een geluidsniveau tussen de 70 en 80 dB(A) omdat te veel demping ook nadelen kan hebben. Dit kan bijvoorbeeld problemen veroorzaken bij communicatie of het waarnemen van alarmen. Bovendien kan men zich afgesloten voelen van de omgeving. De maximale demping van gehoorbescherming is ongeveer 39 decibel (dB).
SNR-waarde
SNR staat voor Single Number Rating en geeft de dempingswaarde van de gehoorbescherming aan. Laboratoria testen de gehoorbescherming en bepalen de SNR-waarde. Hoe hoger de SNR-waarde, hoe groter de demping. Om het geluidsniveau op het gehoor te berekenen, trek je de SNR-waarde af van het gemiddelde geluidsniveau in de werkomgeving.
De SNR-waarde van een product geeft de gemiddelde demping voor het voor het menselijke gehoor relevante frequentiebereik weer (125 tot 8.000 Hz). Zo zorgt een SNR-waarde van 35 dB er bijvoorbeeld voor dat een geluidsniveau van 100 dB (bijv. in een typische discotheek) tot 65 dB wordt gedempt.
Soorten gehoorbescherming
Er zijn verschillende soorten gehoorbescherming, zoals oordoppen/oorpluggen en oorkappen. Elk soort heeft zo zijn specifieke eigenschappen. Welke gehoorbescherming je het best kan aanschaffen, is afhankelijk van onder meer de werkzaamheden en benodigde functionaliteiten.
Oorkappen
Beschermt je oren volledig tegen allerlei omgevingsgeluid met oorkappen. Voor bouwvakkers en bijvoorbeeld medewerkers in de transport en logistiek is een gehoorkap vaak noodzakelijk. Bij een goede aansluiting rondom de oren is de demping ongeveer 30 dB(A). Oorkappen zijn ook verkrijgbaar met een hoofdband nek en een helmbevestiging. Dit is ideaal voor de werkomgeving waarin zowel gehoorbescherming als hoofdbescherming nodig is.
Oordoppen
Om het geluid buiten te sluiten zijn deze eenvoudig te plaatsen in de gehoorgang. Universele veiligheids oordoppen passen iedereen. Deze dienen wel goed te worden ingebracht. Wanneer de gehoorgang onvoldoende is afgesloten kan wel geluidslekkage ontstaan en dan is de demping onvoldoende. Welke vorm van gehoorbescherming het beste is, hangt onder andere af van de aard van het werk en benodigde functionaliteiten.