De opkomst van de online BHV cursus zonder aanvullende praktijkoefening zorgt voor groeiende bezorgdheid onder zowel experts als cursisten. Vaak ontbreken daardoor essentiële vaardigheden die juist in nood bijzonder belangrijk zijn.
Praktijkgericht leren BHV van levensbelang
De online BHV cursus zonder praktijkoefening baart zowel experts als cursisten zorgen. Hoewel deze cursussen bedrijven tijd en geld besparen, missen ze essentiële vaardigheden zoals reanimatie en brand blussen. Dit maakt dat BHV’ers in noodsituaties onvoldoende voorbereid zijn. Uit onderzoek van het tv-programma Radar blijkt dat veel van deze goedkope cursussen, alleen theoretische video’s bieden zonder fysieke training. Dit beperkt de effectiviteit in de noodpraktijk en brengt BHV-ers bovendien in onzekerheid als het er echt toe doet.
Arbeidsrechtadvocaten, medische experts en BHV-specialisten wijzen op de beperkingen van deze online cursussen. Zij benadrukken dat zonder fysieke oefening reanimatie niet goed kan worden uitgevoerd, wat levensbedreigend kan zijn. Een arts wijst erop dat onjuiste reanimatietechnieken gevaarlijk kunnen zijn voor slachtoffers, en onderstreept dat praktijkgerichte training onmisbaar is om effectief en veilig te kunnen handelen in noodsituaties
Onvoldoende voorbereiding op de praktijk
Cursisten van online BHV opleidingen geven aan dat zij zich onvoldoende voorbereid voelen op de praktijk. Dit probleem speelt vooral in sectoren met een hoge personeelsomloop en krappe marges, waar werkgevers vaak kiezen voor goedkopere online trainingen. Dit leidt ertoe dat medewerkers zich onzeker voelen, vooral wanneer er al jaren geen praktijkoefeningen zijn geweest voor cruciale BHV-taken zoals EHBO reanimatie en het blussen van brand.
Deze onzekerheid kan gevaarlijk zijn, omdat angst in noodsituaties vaak tot ineffectieve beslissingen leidt – juist op momenten dat elke seconde telt. In een eerder blog, 112 en de BHV daar redt je levens mee, benadrukten we op het belang van BHV. Hoewel e-learning modules een goede basis kunnen bieden, kunnen ze de noodzakelijke praktijktraining niet vervangen.
Ook dit recente interview artikel (pdf download) gaat dieper in op dit onderwerp. Via de Arbowet zijn werkgevers verplicht om een veilige werkomgeving te creëren, inclusief het aanstellen van bedrijfshulpverleners. De BHV-ers spelen een rol bij:
- EHBO bij ongevallen: verlenen van basale EHBO om de ernst van het letsel te beperken, waaronder de bijzonder belangrijke reanimatie.
- Brandbestrijding en ontruiming: men leren hoe ze beginnende branden blussen en mensen veilig evacueren.
- Alarmeren en begeleiden: In noodgevallen leiden ze evacuaties en zorgen ervoor dat iedereen veilig het gebouw kan verlaten.
Wettelijke vereisten voor BHV opleidingen
De Arbowet (artikel 15, lid 3) vereist dat BHV’ers goed zijn opgeleid. Hoewel er geen vaste vorm voor de opleiding wordt voorgeschreven, moet de training wel praktijkgericht zijn en aansluiten bij de specifieke werkomgeving.
Dit betekent dat een effectieve BHV-opleiding fysieke oefeningen moet omvatten, zoals reanimatie en brandbestrijding. Daarnaast moeten deze trainingen jaarlijks worden herhaald of bijgewerkt, zoals vastgelegd in de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) van het bedrijf.
De belangrijke rol van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E)
De RI&E vormt de basis van het Arbobeleid en brengt bedrijfsspecifieke risico’s in kaart. Aan de hand van de RI&E kan de BHV-structuur worden vastgesteld, waarbij het aantal BHV’ers en hun specifieke vaardigheden afgestemd worden op de werkomgeving. Hierdoor moet de BHV-training niet alleen theoretische kennis bieden, maar ook praktijkoefeningen bevatten die aansluiten bij de specifieke risico’s van het bedrijf.
Gebrek aan praktische oefening bij online cursussen
Uit onderzoek van het tv-programma Radar onder 2.300 deelnemers blijkt dat veel BHV’ers ontevreden zijn over online cursussen vanwege het ontbreken van praktijkgerichte training. De resultaten tonen aan dat:
- 24% geen reanimatietraining kreeg,
- 23% niet leerde hoe een kleine brand te blussen,
- 36% zich onvoldoende voorbereid voelde op evacuaties, en
- 48% vond dat hun cursus onvoldoende aandacht besteedde aan het voorkomen van bedrijfsongevallen.
Vooral bij volledig online cursussen missen vaak praktijkcomponenten wat de effectiviteit beperkt. Zo kreeg 86% van de deelnemers minder dan vier uur training en werden kritieke vaardigheden zoals reanimatie en evacuatie onvoldoende behandeld. Hierdoor voelen veel BHV’ers zich niet voldoende voorbereid op noodsituaties.
Onderzoek BHV-opleidingen
Via het Radar Panel zijn ruim 2.300 mensen ondervraagd die in een BHV-opleiding hebben gevolgd. Veruit de meeste deelnemers deden dit op verzoek van hun werkgever. Gebrek aan keuzevrijheid speelt hier een rol; werknemers hebben hier vaak weinig invloed op en daarom varieert de kwaliteit dan ook aanzienlijk. Het blijkt dat 22% ontevreden is over de kwaliteit van de opleiding. Slechts 47% van deze ontevreden werknemers bespreekt dit met hun werkgever.
BHV-opleiding waarin reanimeren niet aan bod komt: ze bestaan..
De meeste BHV-opleiders adviseren een jaarlijkse herhalingscursus die meestal tussen de 4 en 8 uur duurt, afhankelijk van de inhoud en de specifieke risico's van de werkomgeving. In risicovolle sectoren, zoals de bouw of industrie, is 8 uur per jaar soms wenselijker om de praktijkvaardigheden goed op peil te houden. Toch blijkt dat ruim een op de vijf BHV'ers dit aantal niet haalt. Dit probleem kan zelfs groter zijn, aangezien sommige cursussen maar eens in de twee jaar plaatsvinden.
Een klein deel van de BHV'ers volgt uitsluitend online cursussen. Van deze groep krijgt 86% minder dan 4 uur training, wat leidt tot een gebrek aan praktijkervaring door het ontbreken van fysieke oefeningen. Bij online cursussen wordt soms zelfs geen uitleg gegeven over cruciale vaardigheden zoals reanimeren (16%), het blussen van kleine branden (3%), evacueren (8%) en het voorkomen van bedrijfsongevallen (24%). Meer dan de helft (56%) van de deelnemers aan een volledig online BHV-opleiding is dan ook niet geheel tevreden over de kwaliteit.
Hoewel BHV'ers wettelijk niet aansprakelijk zijn voor fouten in noodsituaties, wordt wel van hen verwacht dat zij goed getraind en voorbereid zijn. De handleiding van de Arbeidsinspectie onderstreept dat BHV'ers hun taken naar behoren moeten kunnen uitvoeren, waarbij actieve oefening essentieel is. Op de website van Tros Radar o.a. een veelzeggende quote in dit verband:
“Iedereen op mijn werk klaagt erover, niemand vindt het leerzaam. Toch blijft het zoals het is geworden na Corona. Het zal ongetwijfeld goedkoper zijn.”
Strenger toezicht en handhaving door de Arbeidsinspectie
De Arbeidsinspectie heeft de controle op de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) de afgelopen jaren aangescherpt. Dit betekent dat bedrijven niet alleen op papier, maar ook in de praktijk worden gecontroleerd. Het toezicht richt zich zowel op administratieve documenten, zoals de RI&E en het basiscontract met een arbodienst, als op de daadwerkelijke veiligheid op de werkvloer. Het interventiebeleid van de Inspectie beoordeelt onder andere of BHV’ers regelmatig hun vaardigheden oefenen, zoals wettelijk vereist.
Praktijkgerichtheid geen luxe maar noodzaak
Samengevat: deskundigen waarschuwen dat zonder fysieke oefening cruciale taken zoals reanimatie niet veilig kunnen worden uitgevoerd. Werkgevers hebben een wettelijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat BHV’ers goed getraind zijn en hun vaardigheden actueel houden door regelmatige praktijktraining. Het aanbieden van praktijkgerichte cursussen en structurele oefenmomenten is essentieel om BHV’ers zeker en bekwaam te maken, wat bijdraagt aan een veiligere werkomgeving.
Meer dan een kwart van de BHV’ers voelt zich onvoldoende voorbereid na hun cursus door het gebrek aan praktijkgerichte onderdelen. Want hoe leer je reanimeren zonder praktijkoefening? Het onderzoek van het Radar Panel onderstreept het belang van kwalitatieve BHV-trainingen met een sterke praktijkbasis.
Belangrijke vaardigheden onvoldoende aangeleerd
Een aanzienlijk aantal BHV'ers geeft aan dat hun opleiding tekortschiet in het aanleren van essentiële vaardigheden voor hun rol. Uit de cijfers in dit panel onderzoek blijkt dat:
- 26% vindt dat hun opleiding onvoldoende voorbereiding biedt om hun taken goed uit te voeren.
- 24% heeft niet geleerd hoe te reanimeren.
- 23% kreeg geen instructie over het blussen van een kleine brand.
- 36% voelt zich onvoldoende getraind voor een evacuatie.
- 48% heeft onvoldoende kennis opgedaan over het voorkomen van bedrijfsongevallen.
Veel aspecten van een volledige BHV-cursus komen niet bij alle deelnemers aan bod.
- Zo heeft weliswaar 95% geoefend met reanimeren, maar ontving 5% enkel theorie of zelfs helemaal niets over dit onderwerp.
- Ook blijkt slechts 80% het blussen van brand te hebben geoefend; 14% kreeg hier enkel uitleg over en 6% hoorde er helemaal niets over.
- Evacuatie werd door minder dan de helft van de cursisten fysiek geoefend, terwijl slechts 30% getraind werd in het voorkomen van bedrijfsongevallen. Voor de rest bleef het bij een uitleg (52%) of werd dit onderdeel zelfs geheel overgeslagen (20%).