Wanneer is iets een wond?
Een wond is een meer of minder ernstige beschadiging van de huid, die door verschillende oorzaken kan ontstaan. Daarbij wordt de natuurlijke staat en beschermfunctie van de huid verbroken, wat de kans op ontstekingen vergroot. Brandwonden, schaaf- snij- en bijtwonden zijn veel voorkomende, kleinere wonden, waar iedereen wel eens mee te maken krijgt. Het begint als een acute wond, meestal met wat bloedverlies. Met een beetje zorg geneest dit soort ‘eenvoudige’ verwondingen meestal vrij snel. Soms zijn er echter factoren, die de genezing belemmeren, waardoor de wond langere tijd open blijft. Daarnaast kan het om grotere, traumatische wonden gaan, die een speciale behandeling vergen. In dat geval spreek je van een complexe wond. Niet meer dan logisch dus, dat de meest geschikte behandeling van een wond per type verschilt.
Wanneer is wondzorg nodig?
Heb je een schaafwond opgelopen na een vervelende valpartij, of een snijwond in je voet door een scherp stuk glas? Onverwachte ongelukjes die vaak in een klein hoekje zitten. In dat geval is meteen ontsmetten de eerste én beste stap om een nare infectie te voorkomen. Doordat oorzaak en gevolg van verwondingen en huidaandoeningen nogal van elkaar kunnen verschillen, is ook het genezingsproces bij elk type verwonding anders. Naast de gebruikelijke ‘huis-tuin en keuken’ wonden, zijn er ook andere verwondingen, die zowel kennis als specifieke wondverzorgingsmaterialen vergen. Zoals wonden na een operatie, doorligwonden, oncologische wonden of infecties.
Genezing van verwondingen
Het genezingsproces van de meeste wonden doorloopt drie fasen, mede afhankelijk van de ernst van de wond en het gebruik van medicijnen. In de eerste fase reageert het lichaam met een ontstekingsreactie, waarbij pijn, roodheid, zwelling en bloedstolling op kunnen treden. Na een paar dagen begint fase 2, waarbij zich nieuw weefsel vormt, dat in het begin nog stug, rood en dik aanvoelt. In de derde fase sluit de wond zich en vormt een litteken, dat uiteindelijk na 6 maanden tot een jaar (of langer) een zacht en soepel litteken wordt. Meestal vervaagt dat geleidelijk in de jaren daarna.
De beste wondverzorging
De verzorging van een wond is dus sterk afhankelijk van het soort verwonding. Als het om ernstig letsel gaat, zoals een schotwond of een slagaderlijke bloeding, aarzel dan niet direct contact op te nemen met een arts. En bij een verwonding door een beet van een beest, die met straatvuil in aanraking is geweest, is een tetanusinjectie de beste reactie om een ontsteking te voorkomen. Maar in de meeste gevallen, zoals bij simpele snij-of schaafwonden, kun je die prima zelf verzorgen. Daarbij is het uiteraard essentieel dat je de juiste wondverzorgingsmaterialen bij de hand hebt, zodat je de wond optimaal kunt behandelen. Ga dan als volgt te werk:
- Reinig eerst je handen met een hygiënische gel.
- Spoel de snij- of schaafwond goed schoon met lauw water en dep hem voorzichtig droog.
- Verwijder splinters of straatvuil met een in alcohol ontsmet pincet.
- Vervolgens desinfecteer je de wond met een ontsmettingsmiddel zoals Sterilon of Betadine op een steriel gaasje.
- Dek daarna de wond af met een voor de wond geschikte pleister of wondgaasje.
- Een up-to-date verbanddoos
Als je niet meer weet wanneer je voor het laatst de inhoud van je verbanddoos hebt gecheckt, is dat waarschijnlijk hoog tijd. Want om direct acute wonden te kunnen verzorgen is een efficiënt gevulde verbanddoos onmisbaar. Een box die alle benodigde spullen bevat, zoals snelverband, wond- en hechtpleisters, verschillende gazen, ontsmettingsmiddel, een pincet en een schaar. Bewaar de EHBO-doos op een veilige, toegankelijke plek en houd de inhoud overzichtelijk, zodat je niet nerveus naar een bijsluiter of pleister hoeft te zoeken. Check regelmatig de vervaldatum van de diverse verpakkingen en gooi producten die over de datum zijn weg. Controleer dan meteen of er voldoende eerste hulpmiddelen aanwezig zijn. Want tijdig nieuw wondverzorging materiaal kopen heeft prioriteit bij een up-to-date verbanddoos.
Verbandmiddelen bij wondverzorging
Een ongeluk(je) kun je niet altijd voorkomen, maar een goed gesorteerde verbanddoos maakt juist dan alle verschil! Want de verschillende materialen hebben allemaal een ander effect, dus is het zaak de juiste producten op voorraad te hebben. Zo absorberen sommige producten prima bloed en vocht, terwijl andere juist voor een vochtig wondklimaat zorgen; een proces waarbij de innovatieve technologie van sommige pleisters en verbanden het natuurlijke genezingsproces versnellen. Want vochtige wondgenezing heeft als voordeel dat het de groei van nieuwe cellen stimuleert, de wond soepel houdt en de kans op korstjes en littekenvorming vermindert.
Verschillende typen wondverzorging materiaal:
Naast verbandsoorten, pleisters, gazen en kompressen zijn er diverse reinigende en beschermende producten. Wil je nieuw wondverzorging materiaal kopen, let dan op onderstaande soorten, die zeker niet mogen ontbreken in je verbanddoos.
Verbandsoorten
- Verbandgaas is de meest simpele en goedkope wondbedekker, tevens heel goed bij gebruik van vloeistoffen en zalven. Absorberende verbanden helpen bij het opnemen van wondvocht en bloed, terwijl hydro- actieve verbanden juist bij vochtige wonden ingezet worden, omdat ze veel wondvocht opnemen.
- Snelverband is, zoals de naam al aangeeft, snel en eenvoudig aan te leggen, door het sterk absorberend wondkussen en zwachtel inéén. Ideaal bij kleine bloedende wonden. En steriel door de wijze van verpakken, dus aan te brengen zonder het wondkussen aan te raken.
- Zelfklevend verband, ook wel cohesief of zelfhechtende bandage genoemd, is geschikt als fixatiewindsel voor het aanleggen van een afdek- en drukverband. Het huidvriendelijke, katoenen materiaal met aan de buitenzijde een zelfklevende laag is herbruikbaar, dus zuinig in gebruik. Een ander voordeel is, dat je geen pleisters, veiligheidsspelden of ander hechtmateriaal nodig hebt.
- Drukverband is samengesteld uit synthetische watten met een zwachtel eromheen, en wordt vooral gebruikt bij kneuzingen en verstuikingen, om zwellingen te voorkomen.
- Buisverband. Zwachtels worden vaak vastgezet met tape of een klemmetje, maar buisverband, zoals Tubigrip of Tubifast zijn beter geschikt om alles goed op zijn plek te houden.
- Hydrocolloïd verband bevordert het genezingsproces. Door aanraking met wondvocht vormt zich een gel die de aanmaak van nieuwe bloedvaatjes stimuleert. Bovendien vormt het zich soepel naar het lichaam en vermindert de pijn.
Gazen en kompressen
Gazen worden met name gebruikt voor het opvullen van holtes en het aanbrengen van zalf. Een kompres is meestal wat dikker dan een gaasverband en neemt ook meer vocht op.
Vette gazen zijn speciale fijnmazige gazen, die geïmpregneerd zijn met paraffine of vaseline. Ideaal bij sommige brandwonden, schaafwonden en open wonden die moeilijk genezen. Doordat ze het wondoppervlak vettig houden voorkom je het opnieuw opengaan bij het wisselen van verband.
Fixatiemateriaal
Deze groep bevat hulpmiddelen om verband te kunnen vastzetten, zoals hechtpleisters, windsels, wondfolie en buisverband. Verbandwindsels gebruik je met name voor het vastzetten van verband, gazen en kompressen.
- Pleisters zijn verkrijgbaar in verschillende soorten en maten en voor diverse doeleinden.
Hechtpleisters, vooral gebruikt voor het vastzetten van verband en gazen. Verkrijgbaar voor een normale of gevoelige huid, of in een waterafstotende, elastische, of transparante versie. - Wondpleisters zijn geschikt voor het afdekken van wondjes, zoals schaaf- en snijwondjes. Ze nemen bloed en wondvocht op, en beschermen tevens tegen vocht, vuil en stoten.
- Verbandspray, die als spray op de wond wordt gespoten, werkt als een bloedstelpende en desinfecterende pleister.
Huidverzorgers, zoals zalven en maskers worden gebruikt om de gezonde huid te beschermen tegen vochtverlies en om te voorkomen dat er infecties ontstaan. Vochtregulerende producten als hydro-actieve bandages, hydrocolloïden en wondfolies verminderen de pijn en zorgen dat een wond beter geneest met minder kans op littekenvorming. Door een betere hechting krijgen bacteriën geen kans, terwijl ze toch niet aan de wond vastplakken, Dat maakt ze makkelijker te verwijderen.
Beschermingsmateriaal
- Latex vingercondooms zorgen ervoor dat je vinger niet in aanraking komt met een wond. Een hygiënische oplossing voor eenmalig gebruik, als je bijvoorbeeld zalf op een wond moet smeren, of een zetpil inbrengen.
- Vingerverband is een elastisch, zelfklevend verband voor om de vinger, voor het stelpen van kleine bloedingen en om infecties te voorkomen. Perfect voor het geven van steun bij kneuzingen aan vingers en tenen.
- De vingerbob is een vooraf vervaardigd, buisvormig vingerverband, waardoor je deze snel en zonder schaar of hechtpleister kunt aanbrengen. Aanbevolen door Het Oranje Kruis is dit product perfect voor het verbinden van vingers en tenen.
- Een mitella is een driekantige draagdoek om de onderarm, hand of pols te ondersteunen bij blessures als kneuzingen en verstuikingen, botbreuken en wonden. De draagdoek, die om de nek vastgeknoopt wordt, voorkomt het naar beneden hangen van de onderarm, waardoor stuwing, pijn en een kloppend gevoel kan optreden.
Compressiematerialen, zoals zwachtels, klittenband- en verbandkousen worden gebruikt bij compressietherapieën voor het behandelen van oedeem.
Korte rek zwachtels worden vooral ingezet tegen oedeem in benen en armen. Door met elastische zwachtels druk op het lichaamsdeel uit te oefenen komt de doorbloeding beter op gang en verdwijnt het vocht.
Een verbandschaar is een gebogen schaar waarmee je eenvoudig en veilig verbanden door kan knippen of tape verwijderden. Het stompe uiteinde voorkomt beschadiging van de huid als die tussen verband en de huid wordt geschoven.
Wist u dat u ook voor brandblussers bij ons terecht kan?
